Thứ Ba, 1 tháng 7, 2014

Các phương pháp tránh thai an toàn trong thời gian cho con bú

Góp nhặt các câu hỏi và câu trả lời của CG Betibuti cho cm trong thời gian qua, Betibuti, xin tổng hợp một số phương pháp có thể tránh thai trong thời gian nuôi con sữa mẹ, bạn có thể tham khảo và chọn lựa phương pháp phù hợp nhất.

1- Vô kinh tự nhiên sau sinh nhờ ncsmht (phương pháp LAM)
Phương pháp này Betibuti đã giới thiệu trong loạt bài viết "Phần thưởng dành cho bà mẹ cho con bú" các mẹ có thể tham khảo thêm.

Phương pháp tránh thai trong 6 sáu tháng vô kinh, nuôi con sữa mẹ hoàn toàn:
Người mẹ nuôi con bằng bầu sữa của mình hoàn toàn trong khoảng thời gian 6 tháng sau khi sinh (không bỏ cữ bú nào quá 4 giờ buổi ngày và quá 6 giờ buổi đêm) và chưa thấy kinh thì khả năng có thai chỉ khoảng 2%, ngoài 6 tháng tác dụng bảo vệ của việc cho con bú để không mang thai giảm đi.


Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, nhiều mẹ cho rằng pp này k hiệu quả, ngay cả bà mẹ nuôi con sữa mẹ hoàn toàn!

Lý do chủ yếu là vì ngày nay khá hiếm các bà mẹ người cho con bú mẹ trực tiếp hoàn toàn tất cả các cữ bú, vì ngày nay đã có máy hút sữa và bình sữa, nên nhiều mẹ vắt sữa cho con bú bình, có tác động đến cơ chế hocmon hoàn toàn tự nhiên của có thể mẹ. Cách phối hợp cho bú trực tiếp và bú sữa mẹ vắt ra cũng có nghĩa là k đảm bảo được nguyên tắc KHÔNG ĐƯỢC cách cữ (bú mẹ trực tiếp) quá 4 giờ buổi ngày và quá 6 giờ buổi đêm. Vì thế, các tiêu chí để áp dụng vô kinh tự nhiên này k còn đúng ở xã hội hiện đại, ngay cả khi con được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn.

Do đó, các mẹ sữa cần chú ý và áp dụng các biện pháp kế hoạch hóa gia đình ( khhgd ) phù hợp, vd. dùng bcs hoặc thuốc thánh thai. Bố mẹ nuôi con nhỏ cần có hiểu biết về thuốc tránh thai nào cần thiết cho mình, hoặc các biện pháp khhgd phối hợp để không bị mang thai ngoài ý muốn.

2- Viên TTT chỉ có progestin sử dụng hàng ngày
Viên thuốc tránh thai (TTT) chỉ có progestin (viết tắt là POP – progestin only pill) còn được biết đến như là mini-pill. Các loại TTT chỉ chứa progestin (mini pill) thường có ở thị trường Việt Nam:

- cerazette (biệt dược desogestrel, chứa 75microgram progestin);
- femulen (biệt dược ethynodiol diacetate, chứa 500 microgram progestin);
- micronor (biệt dược norethisterone, chứa 350microgram progestin);
- norgeston (biệt dược levonorgestrel, chứa 30 microgram progestin);
- noriday (biệt dược norethisterone, chứa 350microgram progestin)

Đối tượng sử dụng:
- hầu hết phụ nữ có thể uống thuốc hàng ngày đều có thể sử dụng POP,
- phụ nữ không thể dùng thuốc tránh thai có estrogen,
- phụ nữ sau sinh và đang cho con bú,
- phụ nữ hút thuốc lá và trên 35 tuổi đều có thể sử dụng thuốc tránh thai đơn thuần.

Cơ chế tránh thai của viên thuốc "chỉ có progestin":
Thuốc tránh thai (TTT) chỉ có progestin cản trở sự thay đổi niêm dịch ở cổ tử cung quanh thời điểm rụng trứng để tinh trùng không thể đến được trứng, do đó không thụ tinh. Lớp nội mạc của tử cung cũng bị ảnh hưởng nên dù trứng có thụ tinh thì cũng khó có thể làm tổ và phát triển. Ngày nay người ta biết rằng, viên TTT chỉ có progestin cũng ảnh hưởng đến sự rụng trứng nhưng không hiệu quả như viên TTT kết hợp.

Viên thuốc tránh thai (TTT) đơn thuần không bao gồm các thành phần hocmon có thể gây ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng sữa. Mặc dù hiệu quả tránh thai của thuốc chỉ đạt 88%, tuy nhiên trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ, các hormon của người mẹ cũng có tác dụng ức chế rụng trứng, nên khi phối hợp với thuốc POP này vẫn an toàn nếu mẹ uống thuốc đều đặn và đúng giờ.

Muốn có hiệu quả tối đa khi dùng POP thì phải dùng đều hàng ngày, đúng giờ (uống thuốc vào cùng một giờ nhất định, một số ý kiến cho rằng uống thuốc trễ trên 3 giờ xem như quên thuốc), cho nên nhiều người cho rằng viên thuốc loại này hơi kém hiệu quả hơn so với các loại thuốc tránh thai dùng hàng ngày khác (thuốc kết hợp). Tuy nhiên, đây là loại thuốc phù hợp v bà mẹ cho con bú vì an toàn cho bé bú mẹ và không ảnh hưởng đến lượng sữa.

Hiệu quả tránh thai của viên TTT chỉ có progestin: Phụ thuộc vào sự dung nạp của từng người và tuổi tác. Rất hiệu quả với phụ nữ đang thời kỳ cho con bú. Tỷ lệ thất bại có thể cao hơn ở người quá cân, nếu cân nặng trên 70kg nên dùng 2 viên mỗi ngày.

Khi nào nên bắt đầu dùng viên TTT chỉ có progestin và khi nào thuốc có hiệu quả?

6 tuần sau sinh là thời gian tốt nhất để bắt đầu uống thuốc nếu đợi lâu hơn mới uống thuốc thì khả năng có thai sẽ rất lớn. Nếu chu kỳ hành kinh quay trở lại có thể bắt đầu ngay từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh hoặc bất cứ khi nào nhưng phải biết chắc chắn là mình không có thai và thuốc có hiệu quả bảo vệ tránh thai ngay tức khắc.

Uống viên TTT chỉ có progestin như thế nào? Viên TTT chỉ có progestin cần uống liên tục hằng ngày, (không có giai đoạn ngừng thuốc như với viên TTT kết hợp). Tốt nhất nên uống thuốc trong vòng 1 giờ ở một thời điểm nhất định nào đó trong ngày, thuốc chỉ có thời gian an toàn tối đa là 3 giờ (nếu quên uống thuốc) so với 12 giờ của viên TTT kết hợp.

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai này: Thời gian tốt nhất bắt đầu sử dụng thuốc là 6 tuần sau sinh. Nếu bạn có kinh trở lại thì có thể uống vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh. Nên uống thuốc trong một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày. Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng và tuân thủ theo tờ hướng dẫn dùng thuốc.

Nếu quên uống thuốc thì cần làm gì? Uống một viên thuốc khi đã chậm quá 3 giờ so với thời gian đã định bị kể như là quên uống thuốc. Khi đó cần uống 1 viên thuốc ngay sau khi nhớ ra và dùng một biện pháp hỗ trợ khhgd (vd, bcs) trong 48 giờ. Nếu quên 2 viên cần uống ngay 2 viên khi nhớ ra, uống 2 viên vào ngày hôm sau và sử dụng thêm một biện pháp tránh thai khác để hỗ trợ cho đến khi uống hết vỉ thuốc đó.

Kỳ hành kinh sẽ ra sao nếu dùng viên TTT chỉ có progestin? Rất có thể vẫn như trước nhưng không luôn ổn định, mà lúc đầu có thể ra máu giữa kỳ và có thể hành kinh ít hơn hoặc đôi khi không thấy ra kinh.

Nếu bị nôn khi uống TTT chỉ có progestin thì cần làm gì? Nếu bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc thì cần uống thêm một viên khác. Nếu không uống thêm thuốc trong thời hạn này thì cần dùng phương pháp tránh thai hỗ trợ trong suốt giai đoạn có bệnh gây nôn và trong 7 ngày tiếp theo.

3- Sử dụng thuốc chích tránh thai
Depo-Provera và Depo-Ralovera (cả thuốc ngừa thai chích ba tháng) được bài tiết vào sữa rất ít và cũng an toàn để sử dụng trong thời gian cho con bú, nên bắt đầu khi được khoảng sáu tuần sau khi sinh.

Thời gian tốt nhất để bắt đầu tiêm loại thuốc này lần đầu là 6 tuần sau khi sinh. Do thành phần loại thuốc tiêm này chứa loại hormone progesteron. Sau khi được tiêm thì loại hormone sẽ phóng thích trong máu có tác dụng ngăn cản quá trình rụng trứng cũng như cản trở việc hình thành nút nhầy ở cổ tử cung ngăn cản tinh trùng xâm nhập để thụ tinh. Loại thuốc tiêm này dùng an toàn cho mẹ ngay cả trong thời gian cho con bú vì nó không gây ảnh hưởng đến chất lượng sữa cũng như sự phát triển của bé. Thường một mũi tiêm có hiệu quả trong 3 tháng, nếu muốn tiếp tục tránh thai người mẹ cần tiếp tục các mũi tiêm tiếp theo.

4- Que cấy tránh thai
Nếu mẹ sữa dự định sử dụng que cấy tránh thai (như Implanon hoặc Mirena) một lượng nhỏ được bài tiết vào sữa mẹ và bạn nên thảo luận với bác sĩ của bạn trước khi cấy.

Que cấy tránh thai có hình dạng nhỏ hơn que diêm và được cấy ở mặt dưới của cánh tay. Thành phần bên trong que cấy chứa duy nhất chất progestin và được phóng thích đều đặn mỗi ngày trong cơ thể. Bạn có thể cấy que tránh thai 6 tuần sau sinh và que có tác dụng 7 ngày sau khi được cấy vào cơ thể.

Tác dụng tránh thai của que trong thời gian 3 năm, tuy nhiên khi muốn có thai bạn chỉ cần đến cơ sở y tế đề nghị tháo que ra. Cũng như loại thuốc tiêm tránh thai, thành phần hormone trong que cấy không gây ảnh hưởng đến lượng sữa và chất lượng sữa.

5- Đặt vòng tránh thai
Đặt vòng tránh thai cho hiệu quả dài lâu. Đây là một trong những phương pháp tránh thai được nhiều phụ nữ chọn lựa sử dụng vì chỉ cần đặt 1 lần, thêm nữa đặt vòng cũng không ảnh hưởng đến chất lượng sữa cho bé bú. Tuy nhiên để việc đặt vòng thuận lợi thì nên chờ sau khi tử cung co hồi lại thì mới nên đặt, tránh trường hợp đặt vòng quá sớm khi tử cung chưa kịp co lại, thường sau 2 tháng sau sinh bạn có thể đặt vòng. Đây là phương pháp đơn giản, chi phí không cao tuy nhiên đối với một số phụ nữ có cơ địa không thích ứng với vòng tránh thai hoặc không thích hợp đặt vòng thì nên lựa chọn phương pháp khác phù hợp hơn. Phương pháp này không được chấp nhận ở những tôn giáo/ văn hoá chống phá thai.

6- Màng ngăn âm đạo
Là màng phin có hình giống như mũ cao su có hình vòm co giãn phủ ngoài tử cung và ôm khít với âm đạo. Chiếc màng này hoạt động như một tấm chắn ngắn không cho tinh trùng đi sâu vào tử cung.

7- Bao cao su
Bao cao su là hình thức tránh thai đơn giản và tiện dụng: Đây là một trong những phương pháp tránh thai hiệu quả đồng thời có thể ngăn chặn việc lây bệnh truyền nhiễm. Việc sử dụng đơn giản, có thể dùng ngay khi bạn cảm thấy thoải mái và có thể bắt đầu quan hệ tình dục trở lại, thêm nữa phương pháp tránh thai này hoàn toàn an toàn, không gây ảnh hưởng đến chất lượng sữa trong suốt thời gian nuôi con.

8- Thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp (Postinor-2) uống vào "buổi sáng hôm sau" là khá an toàn để tránh thai khẩn cấp dành cho bà mẹ cho con bú, theo tài liệu hướng dẫn kế hoạch hoá gia đình của Úc, vì không có biểu hiện tiêu cực nào ảnh hưởng đến bé bú sữa mẹ, hoặc ảnh hưởng đến chất và lượng của sữa mẹ mặc dù có một lượng thuốc nhỏ hiện diện trong sữa mẹ. Phương pháp này không được chấp nhận ở những tôn giáo/ văn hoá chống phá thai.

(Nhà sản xuất vẫn ghi, thận trọng khi dùng thuốc này khi con con bú và tham khảo ý kiến bác sĩ của bạn.)
Chúc các bố mẹ yên tâm nuôi con sữa mẹ!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét